منافع و ظرفیت های بریکس برای ایران

مریم حسین زاده هنزایی _توانانیوز، در سال های اخیرتلاش های زیادی برای عضویت ایران در سازمان ها، گروه های سیاسی و نهادهای  اقتصادی جهانی شده است. مبناو اساس  این تلاش ها، نظرات و تاکید کارشناسان و مشاوران سیاسی و اقتصادی است که معتقدند عضویت ایران در ترتیبات منطقه ای و بین المللی به ویژه از نوع اقتصادی، منجر به رشد اقتصادی کشور و  بعد تامین امنیت بیشتر در برابر تغییرات ژئوپلتیک و ساختاری جهانی می شود. در این راستا بریکس  نیز به دلیل اهمیت زیادی که در اقتصاد سیاسی بین المللی و تحولات ژئوپلتیک به دلیل منافع آن در جهان یافته،و همچنین  از جایگاه خاصی در سیاست خارجی ایران برخوردار شده است.

ایران با هر پنج عضو اصلی گروه بریکس متشکل از کشـورهای برزیـل، روسـیه، هنـد، چیـن و آفریقـای جنوبـی روابط سیاسی خوبی دارد. روابط اقتصادی ایران با چین، هند و روسیه در میان قـدرت هـای کلیـدی بریکس نیز از اهمیت ویژه ای برای این کشورها برخوردار است، و این ارتباط می تواند برای کشورمان منافع و آورده های زیادی داشته باشد.

منافع بریکس برای ایران را می‌توان در چندین حوزه خلاصه کرد:

اقتصادی:

بازارهای جدید: بریکس می‌تواند به ایران کمک کند تا دسترسی به بازارهای جدید و گسترده‌تر در کشورهای عضو داشته باشد و از وابستگی به بازارهای غربی بکاهد.

همکاری‌های تجاری: امکان همکاری‌های تجاری و سرمایه‌گذاری بیشتر با کشورهای عضو بریکس، برای ایران می‌تواند منجر به توسعه اقتصادی و ایجاد فرصت‌های شغلی شود.

همکاری‌های بانکی و مالی: ایجاد سیستم‌های پرداخت و همکاری‌های بانکی بین‌المللی درون بریکس می‌تواند راهکارهای جدیدی برای تجارت بین‌المللی ایران فراهم کند و از تحریم‌های بین‌المللی در این حوزه بکاهد.

منابع و فناوری: دسترسی به منابع و فناوری‌های جدید در کشورهای دیگر عضو بریکس می‌تواند به توسعه صنعت و تکنولوژی در ایران کمک کند.

سیاسی:

حضور بین‌المللی قوی‌تر: عضویت در بریکس می‌تواند به ایران کمک کند تا حضور و نفوذ خود را در عرصه بین‌المللی افزایش دهد و در برابر فشارهای بین‌المللی مقاومت کند.

مقابله با تحریم‌ها: همکاری با کشورهای عضو بریکس می‌تواند به ایران در دور زدن تحریم‌های بین‌المللی کمک کند و دسترسی به منابع بین‌المللی را تسهیل کند.

حمایت از منافع مشترک: ایران می‌تواند با کشورهای عضو بریکس در مورد مسائل سیاسی و اقتصادی مشترک همکاری کند و از این طریق به اهداف خود دست پیدا کند.

اجتماعی:

مبادلات فرهنگی: همکاری‌های فرهنگی و اجتماعی با کشورهای عضو بریکس می‌تواند منجر به تبادل دانش و فرهنگ بین دو طرف شود.

با این حال، باید به این نکته توجه کرد که:

چالش‌های اجرایی: همکاری در بریکس هنوز در مراحل اولیه است و چالش‌هایی مانند تفاوت در سطح توسعه اقتصادی، سیاست‌های داخلی و اختلافات ایدئولوژیکی بین اعضای مختلف وجود دارد که می‌تواند اجرای موثر همکاری‌ها را دشوار کند.

چالش‌های اجرایی در بریکس را می‌توان در چندین حوزه خلاصه کرد:

1. اختلافات سیاسی و ایدئولوژیک:

منافع ملی متضاد: هر کشور عضو بریکس دارای منافع ملی خاص خود است که ممکن است با منافع سایر اعضا در تضاد باشد. این تضادها می‌تواند مانع از تصمیم‌گیری‌های هماهنگ و اجرایی مؤثر شود.

ملاحظات سیاسی داخلی: وضعیت سیاسی داخلی برخی از کشورهای عضو، مانند مسائل مربوط به حقوق بشر، دموکراسی و آزادی‌های مدنی، می‌تواند بر همکاری‌های بین‌المللی تأثیر منفی بگذارد.

اختلاف در رویکردها: رویکردهای متفاوت سیاسی و اقتصادی در بین کشورهای عضو، هماهنگی را دشوار می‌سازد.

2. تفاوت‌های اقتصادی و توسعه‌ای:

تفاوت در سطح توسعه: در بریکس، تفاوت‌های قابل‌توجهی در سطح توسعه اقتصادی، فناوری و زیرساخت‌ها بین کشورهای عضو وجود دارد. این تفاوت‌ها می‌تواند مانع از همکاری‌های عادلانه و مؤثر شود.

وابستگی به اقتصاد جهانی: برخی از کشورهای عضو بریکس هنوز به شدت به اقتصاد جهانی و تجارت با کشورهای غربی وابسته هستند که می‌تواند مانع از استقلال کامل در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی شود.

عدم هماهنگی در سیاست‌های اقتصادی: عدم هماهنگی در سیاست‌های اقتصادی و مالی بین کشورهای عضو، می‌تواند بر ثبات اقتصادی منطقه‌ای تأثیر منفی بگذارد.

3. چالش‌های عملیاتی و اجرایی:

محدودیت در ظرفیت‌های سازمانی: برخی از کشورهای عضو بریکس ممکن است به اندازه کافی ظرفیت سازمانی برای مشارکت مؤثر در پروژه‌های منطقه‌ای را نداشته باشند.

عدم شفافیت و پاسخگویی: در برخی از کشورهای عضو، عدم شفافیت و پاسخگویی در تصمیم‌گیری‌ها می‌تواند مانع از همکاری‌های مؤثر شود.

محدودیت در تبادل اطلاعات و دانش: عدم تبادل آزاد و مؤثر اطلاعات و دانش بین کشورهای عضو، می‌تواند مانع از بهره‌برداری کامل از پتانسیل‌های موجود شود.

محدودیت در هماهنگی سیاسی و دیپلماتیک: هماهنگی در سطح دیپلماتیک و سیاسی بین کشورهای عضو برای رسیدن به اهداف مشترک، می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.

محدودیت در تأمین مالی پروژه‌ها: تأمین مالی پروژه‌های مشترک بریکس، می‌تواند با چالش‌هایی روبرو شود.

4. تهدیدات بیرونی:

تحریم‌ها و تنش‌های بین‌المللی: تحریم‌ها و تنش‌های بین‌المللی علیه برخی از کشورهای عضو بریکس، می‌تواند مانع از همکاری‌های بین‌المللی شود.

رقابت بین‌المللی: رقابت بین‌المللی می‌تواند منجر به عدم همکاری و تمرکز بر منافع ملی شود.

در کل، بریکس با وجود پتانسیل‌های قابل‌توجه، با چالش‌های جدی در زمینه اختلافات سیاسی، عدم هماهنگی اقتصادی و ظرفیت‌های سازمانی مواجه است. اجرای موفق اهداف بریکس به تلاش‌های مشترک و حل این چالش‌ها بستگی دارد.

وابستگی به همکاری‌های دیگر: ایران باید با حفظ روابط با سایر کشورها، از جمله کشورهای غربی (به ویژه در زمینه‌های تخصصی)، منافع خود را در بریکس توسعه دهد.

نقش چین: چین به عنوان یکی از اعضای اصلی و قدرتمند بریکس، نقش مهمی در همکاری‌ها دارد و ایران باید این موضوع را در نظر داشته باشد.

در نتیجه، بریکس می‌تواند برای ایران فرصت‌های جدیدی ایجاد کند، اما دستیابی به این فرصت‌ها نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، استراتژی‌های مناسب و همکاری‌های موثر با سایر اعضای بریکس است.

مهمترین هدف ایران از عضویت در بریکس، دستیابی به منابع مالی در هر دو نهاد بانک توسعه جدید و مکانیزم ذخیره احتیاطی بریکس است. هر چند تحریم‌ های مالی ایالات متحده دسترسی به منابع این دو نهاد را برای ایران دشوار می‌سازد، اما بریکس در فرآیند دلارزدایی انواع روش ها را برای ارائه وام و خدمات به اعضا اتخاذ کرده است که این روش ها می توانند به کاهش تاثیر تحریم ها در همکاری ایران با نهادهای مالی بریکس کمک کنند. بانک توسعه جدید از روش هایی چون ارائه وام به ارز ملی قدرت های عضو بریکس، رمز ارز و همچنین سوآپ ارزی برای ارائه خدمات به اعضا استفاده می کند.

مریم حسین زاده هنزایی