خودکشی؛ معضل جدی و زخم پنهان جامعه مدرن

فهیمه زارع_ توانانیوز، خودکشی یک معضل جدی در حوزه سلامت روان است که سالانه جان هزاران نفر را در سراسر جهان می‌گیرد. بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، هر سال حدود ۷۰۰ هزار نفر در اثر خودکشی جان خود را از دست می‌دهند. اغلب اوقات نشانه هایی وجود دارد که نشان می دهد کسی به پایان دادن به زندگی خود فکر می کند. پیشگیری از خودکشی با تشخیص این علائم هشدار دهنده و جدی گرفتن آنها آغاز می‌شود.

این مقاله به بررسی علائم هشداردهنده خودکشی و راهکارهای مداخله می‌پردازد و از این جهت حائز اهمیت است که شناسایی به‌موقع نشانه‌ها می‌تواند جان بسیاری را نجات دهد. اگر شما یا اطرافیان‌تان چنین علائمی دارید، به‌دنبال کمک باشید. خودکشی یک راه حل نیست، بلکه یک بحران است که می‌توان با حمایت و درمان از آن عبور کرد.

گاهی یک گفت‌وگوی ساده می‌تواند تاریک‌ترین لحظات را روشن کند.

نشانه های هشدار خودکشی را می توان در سه طبقه گفتار، رفتار و خلق و خو (هیجان) بررسی کرد.

گفتار:

اگر فردی درمورد غیر قابل تحمل بودن درد و رنج زندگی، گرفتار شدن، باری روی دوش دیگران بودن، بی معنا بودن زندگی و یا در مورد تمایل به مرگ، مردن و خودکشی صحبت کرد، حتما با او گفتگو کنید. او را تشویق کنید صحبت کند و سپس ترغیبش کنید از کمک های حرفه ای استفاده کند.

رفتار:

نسبت به رفتار های زیر حساس باشید؛ مخصوصا اگر به طور ناگهانی شروع شده اند:

افزایش مصرف الکل یا مواد مخدر
جستجوی راهی برای خودکشی، مانند جستجوی آنلاین مواد یا وسایل خودآسیب رسان
اقدامات بی‌پروا و تکانشی و بدون ترس از آسیب دیدن
کناره‌گیری از فعالیت‌های روزمره
کاهش ارتباط چشمگیر از خانواده و دوستان
خوابیدن بیش از حد یا خیلی کم
ملاقات یا تماس با افراد برای خداحافظی
بخشیدن اموال باارزش بدون دلیل منطقی

خلق و خو:

افرادی که به خودکشی می اندیشند ممکن یک یا چند مورد از این علائم هیجانی را نشان دهند:
افسردگی، از دست دادن علاقه به فعالیت هایی که قبلا لذت بخش بودند، خشم، تحریک‌پذیری، اضطراب و…
لازم است بدانیم همیشه نشانه های هشدار لزوما آشکار نیستند. پس به نشانه های هشدار پنهان یا غیر مستقیم( مثلا وقتی فردی که دچار افسردگی است؛ ناگهان و بدون دلیل منطقی بسیار شاد و آرام به نظر می رسد) نیز حساس باشیم.

راهکارهای مداخله و پیشگیری

گوش دادن بدون قضاوت: اگر فردی درباره خودکشی صحبت می‌کند، او را جدی بگیرید و نگویید: این چیزا چیه می‌گی؟
به جای هر گونه قضاوت، نصیحت و بی اعتبار سازی هیجانات، رفتاری همدلانه داشته باشید.
مثلا از جملاتی مانند: « متوجه شدم که مدتی است گرفته و غمگین به نظر می رسی، می خواهی در موردش صحبت کنیم؟ » استفاده کنید.
تشویق به دریافت کمک تخصصی: ارتباط با روانشناس، روانپزشک یا خطوط بحران مثل اورژانس اجتماعی ۱۲۳
کاهش دسترسی به ابزارهای خطرناک: دور نگه داشتن داروها، اسلحه یا هر وسیله‌ای که ممکن است برای خودکشی استفاده شود.
حمایت اجتماعی پایدار: تنهایی یک عامل خطر است؛ ارتباط منظم با فرد می‌تواند از افکار خودکشی بکاهد.

نویسنده :فهیمه زارع

مشاور و روان درمانگر