چابهار بزرگترین بندر اقیانوسی ایران و نقطه مهم کریدور شمال، جنوب، مرکز و محور توسعه شرق کشور و به عبارتی پایتخت بلقوه دوم اقتصاد ایران است و متاسفانه کندی در روند توسعه زیر ساختها بآعث دوری از تکمیل پروژه و پیشی گرفتن رقبای خارجی در بحث تکمیل کریدور هستیم ، در این خصوص پایگاه خبری توانا در گفتگو با سید روح الله لطیفی، سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت خانه صنعت، معدن و تجارت به بررسی این موضوع پرداخته است.
روح الله لطیفی در مورد علت کندی در پیشرفت و توسعه بندر چابهار گفت : اولا بنادر چابهار نسبت به گذشته توسعه و پیشرفت خوبی داشته بندر شهید بهشتی و بندر شهید کلانتری در صدر بنادر توسعه یافته هستند، این بنادر ظرفیت پهلو گیری شناورهای بزرگ را دارند، این شهر تنها بندر اقیانوسی ایران است که دارای دو اسکله مجهز با ظرفیت ۸/۵ میلیون تن کالا در سال می‌باشد که کشتی‌های اقیانوس‌پیما می‌توانند در اسکله آن پهلوگیری کنند. و از طرفی قابلیت تخلیه بارهای غله و فله، بسته بندی شده و کانتینری را نیز دارا می باشند، این بنادر ظرفیت انبارش زیادی دارند بطوریکه هنوز ما نتوانستیم از کل این ظرفیت استفاده کنیم و وسعت زیادی از این انبارش خالی هست و ما باید برای استفاده بهینه و کامل از این امکانات برنامه ریزی دقیق و کامل داشته باشیم تا این بندر تبدیل به دروازه اقیانوس هند برای واردات کالاها از هند و. باشدبندرچابهار با توجه به موقعیت راهبردی، اتصال به آبهای آزاد اقیانوس هند و دسترسی و فاصله نزدیک به بازارهای هدف، دروازه ورود کالاهای اساسی به کشور به شمار می رود و در سال جاری حدود ۲ میلیون تن کالا در این بندر راهبردی تخلیه شده است.
وی افزود: برای توسعه و گسترش و استفاده بیشتر از ظرفیت این بندر راهبردی در کشور نیازمندیهایی وجود دارد، که می توان گفت یکی از این نیازمندیها تکمیل و اتصال کامل شبکه ریلی به این بندر و همچنین تقویت زیر ساخت های جاده ای که در صورت تحقق این مهم ، این بندر به نگین شرق یا دروازه توسعه کشور از مسیر شرق و ورودی کریدورشمال به جنوب برای استفاده از ظرفیت آسیای میانه و شبه قاره هند باشد که از هند به ایران و از این مسیر به سمت روسیه و سپس به سمت اروپا گسترش پیدا کند
وی افزود: پس ما منتظر هستیم که پروژه مسیر ریلی که بیش از یک دهه انتظار برای تکمیل و استفاده از این ظرفیت وجود داشت تا آخر امسال به بهره برداری برسد، به طوریکه تاخیر در اجرای این پروژه باعث شده که رقبای منطقه ای ما نسبت به استفاده از این ظرفیت از ما پیشی بگیرند و توانستند از این منطقه برای جابجایی کالا به نفع خودشان استفاده کنند، یکی از این رقبا بندر گوادر در پاکستان هست که به هیچ عنوان نمیتوان ظرفیتهای این بندر را با چابهار مقایسه کرد چرا که چابهار مزیت‌های انحصاری بیشتری نسبت به این بندر داراست . و به هیچ عنوان قابل مقایسه نیستند و اگر درست برنامه ریزی و بهره برداری نشود این ظرفیتها کمکی به توسعه نمی کنند و این رقبا سرعت بیشتری به فعالیتها داده اند.
برای توسعه این بندر از دیر باز بحث سرمایه‌گذاری خارجی مطرح بوده است و یکی از کشورهای منطقه قرار بود در زمینه اپراتوری واستفاده از این نیازمندی و ظرفیت استفاده کند و با وجود اینکه بندر چابهار از تحریم‌های آمریکا معاف بوده است و هندی‌ها با ورود به این بندر و سرمایه گذاری در این بندر قصد گسترش آن را دارند .
همزمان با بوجود آمدن دولت دموکراتیک در افغانستان و تلاشهای صورت گرفته برای ورود کالاهای هند به افغانستان از طریق چابهار تا کنون به طور کامل محقق نشده است. چرا که اختلاف بین هند و پاکستان باعث شده که هندی‌ها تمایل به تسخیر بازار افغانستان از طریق چابهار داشته باشند و تمایل هندی‌ها به دور زدن پاکستان و رسیدن به منافع در بازار افغانستان بود از طرفی به دلیل محصور بودن افغانستان در خشکی و قرابتی که با دولت گذشته افغانستان وجود داشت توجیه کننده این مسائل بود از طرفی هم به دلیل دسترسی نداشتن افغانستان به آبهای آزاد، سایر کشورهای غربی هم تمایل به ورود کالا به این کشور و همراهی این کشور داشتند اما در شرایط فعلی دولت جدید افغانستان همراهی لازم را با این کشورها ندارد .
نکته ای که در توسعه چابهار حائز اهمیت می باشد بحث سرمایه‌گذاری در این بند با توجه به تحریم‌های ثانویه و نظام سلطه می باشد که سرمایه گذاران خارجی تحت تأثیر این تحریمها می باشند و سرعت پیشرفت توسعه این بندر با کندی مواجه شده است. و این امر نیز این تصور را در ذهن تداعی می کند که بحث سرمایه‌گذاری نیازمند مشوق های خاص می باشد که شاید این مشوق ها در مورد این بندر کافی نیست و نکته بعد که حائز اهمیت می باشد ضمانتهایی می باشد که باید از طرف خارجی و سرمایه گذار دریافت می کردیم با سختی مواجه است اما این امر بسیار مهم و تاثیر گذار در توسعه و پیشرفت اقتصادی کشورهای منطقه می باشد.و سرمایه‌گذاری در این منطقه به نفع همه کشورهای ذینفع و آسیای میانه می باشد.
لطیفی افزود: نکته مهم دیگر توسعه حمل و نقل ریلی و زمینی و جاده ای می باشد به طوریکه حتی اگر بندر چابهار به پیشرفت و توسعه کامل دست یابد اما حمل و نقل ریلی پیشرفته و توسعه و تکمیل نباشد نتیجه‌ای حاصل نمیشود .و موضوع ابتر می باشد و باید به طور توامان سرعت داده شود و بهره برداری برسد، که امیدواریم با توسعه و اتصال حمل و نقل ریلی و جاده ای و اتصال این پروژه ها به بنادر و زاهدان وسرخس و امیرآباد و انزلی بتوان این ظرفیت را دو چندان کرد و از طرفی هم تمایلاتی که کشورهایی مثل چین و روسیه در راستای همکاری با یکدیگر و اتفاقاتی که بین اوکراین و روسیه اتفاق افتاده ظرفیت ویژه ای برای ترانزیت کالا از مسیر ایران بوجود آورده که اگر زیر ساختهای لازم برای همه منطق ما و همه بنادرا و همه یجاد کنیم مطمئنا سرعت انتقال کالا از مسیرهای به مبدا و مقصد روسیه افزایش پیدا می‌کرد که این مسائل نیازمند تسریع در روند ساخت و تکمیل پروژه ها می باشد.
لطیفی افزود : کشورهای آسیای میانه نیز چون محصور در خشکی هستند برای اتصال به دریا در گذشته تمایل ویژه و زیادی داشتند که به آبهای خلیج فارس و دریای عمان دسترسی پیدا کنند ولی اکنون به واسطه هدایت کشورهای رقیب و کندی در توسعه که ما داشتیم به سمت توسعه مسیر و عبور از دریای خزر و مسیر شرق به غرب دریای خزر را دنبال می کنند و این امر نیز به دلایل مختلف از جمله کم کاری ما و بخش زیادی از آن هم مربوط به سرعت رقبا و تحریمها و موانع ایجاد شده توسط نظام سلطه از دهه نود می باشد، که این امر با دقت و هوشیاری و تامل ویژه و با توسعه سیاسی ، اقتصادی و تقویت مناسبات همچنین فراهم کردن زیر ساختها و ارزان سازی و تسهیل عبور کالا را با سرعت بشی به تردد کالا باید سعی بر جبران عقب افتادگی در این مسیر گام برداریم .
بندر چابهار یک بندر ویژه با موقعیت فوق العاده هست به شرط اینکه همه زیر ساخت های لازم را چه از طریق جذب سرمایه گذاری خارجی و چه از طریق سرمایه گذاری داخلی و تجهیز کردن مسیر در کنار توسعه بندر میسر شود، تا به توسعه اقتصاد دریا محور دست یافت .
