بنادر هوشمند و ایمن نیاز امروز و فردای دنیای حمل و نقل

بنادر جهان سالانه میلیارد‌ها تن کالا را مدیریت می‌کنند. با افزایش تقاضا به منظور تحویل سریع‌تر، امنیت بیشتر و کاهش اثرات زیست محیطی در بنادر دیگر پذیرش نوآوری‌های فنّاوری اختیاری نیست بلکه یک ضرورت است. این فنّاوری‌ها نه تنها فرایند‌های موجود را بهینه می‌کنند بلکه بنادر را قادر می‌سازند تا در چشم‌اندازی که به سرعت در حال تغییر است رقابتی باقی بمانند.

به گزارش توانانیوز،  به نقل از گروه بین‌الملل مانا، هم‌زمان با تکامل صنعت دریانوردی، بنادر سراسر جهان به طور فزاینده‌ای در حال پذیرش فنّاوری‌های پیشرفته برای افزایش کارایی، ایمنی و پایداری هستند. در سال ۲۰۲۵میلادی، چندین روند فنّاوری متحول‌کننده، نحوه عملکرد بنادر را شکل می‌دهند و راه را برای عملیات بندری هوشمندتر و چابک‌تر هموار می‌کنند. در واقع بنادر هوشمند و ایمن نیاز امروز و فردای جامعه دریایی است.

ر این راستا باید گفت امروزه وجود ایمنی در بنادر مانند تمام عوامل موجود در آنها ضروری‌تر از همه کارها و فعالیت‌هاست. از آنجایی که وجود مکان‌های حادثه‌خیز از عوامل بروز آسیب‌ها و حوادث ناشی از خطای انسانی است، به همین جهت شناسایی مکان‌های حادثه‌خیز و کنترل ایمنی بنادر یک جزو حیاتی در فعالیت‌های بندری است.

در حال حاضر در بسیاری از بنادر جهان چه در کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه تیم‌های کنترل و بازرسی بنادر با نیروی انسانی زبده و آموزش‌دیده با پشتیانی تجهیزات و نیروهای آتش‌نشانی تمامی مناطق عملیاتی را به‌طور ۲۴ ساعته رصد می‌کنند.

از دید کارشناسان، تحلیلگران و دست‌اندرکاران، گروه کنترل بندری خط دفاعی قوی در برابر حمل‌ونقل غیراستاندارد محسوب می‌شود.

ناگفته نماند سازمان بین‌المللی دریانوردی(IMO) همواره ضمن تأکید بر رعایت اصول ایمنی در حمل‌ونقل و بنادر طی سال‌های قبل با تشکیل کمیته‌های مربوطه ده‌ها کنوانسیون و پروتکل و صدها توصیه‌نامه را به‌منظور رعایت ایمنی تصویب و ابلاغ کرده است که بیشتر آنها بنادر را در بر می‌گیرد.

در این راستا بنادر اروپا براساس دستورالعمل شماره EC/2009/16مصوبه پارلمان اروپا بازرسی از بنادر را الزامی کرده و از مسئولان بندری خواستار ارسال گزارش‌های بازرسی به اتحادیه‌ها و انجمن‌های بندری شده است. برای مثال سالانه حداقل ۱۴ هزار بازرسی بندری در اروپا انجام و گزارش آن تهیه می‌شود.

ریسک‌های ایمنی رایج در بنادر

همان‌گونه‌که اشاره شد بنادر مراکز کلیدی فعالیت‌های حمل‌ونقلی در همه ابعاد هستند که در آنها کالاها جابه‌جا می‌شوند. کشتی‌ها بارگیری و تخلیه شده و عملیات لجستیکی همواره در حال انجام است.

در میان ازدحام فعالیت‌های بندری ریسک‌های ایمنی متعددی نهفته است که نیاز به مدیریت و توجه دقیق دارند. براساس دستورالعمل‌های بندری، رعایت استانداردهای ایمنی امروزه به عنوان یک اصل اساسی در همه بنادر دنیا پذیرفته شده و به آنها عمل می‌شود. در اینجا به تعدادی از ریسک‌های ایمنی بندری و راه‌های پیشگیری از آنها اشاره می‌شود.

لغزش، زمین خوردن و سقوط احتمالی نیروی انسانی

محیط پویای بنادر با تجهیزات و شرایط آب و هوایی متنوع، احتمال لغزش، زمین خوردن و سقوط را افزایش می‌دهد. عرشه‌های مرطوب، سطوح روغنی و زمین‌های ناهموار خطرات قابل‌توجهی را برای پرسنل ایجاد می‌کنند. برنامه‌های منظم نگهداری، استفاده از پوشش‌های ضد لغزش و تابلوهای استراتژیک برای کاهش این خطرات ضروری است. علاوه بر این ترویج فرهنگ هوشیاری در بین کارگران و آگاهی‌بخشی از خطرات و اهمیت پوشیدن کفش مناسب می‌تواند ایمنی را افزایش دهد.

حوادث جابه‌جایی کالا

جابه‌جایی کارآمد بار در بنادر مستلزم استفاده از ماشین‌آلات سنگین مانند جرثقیل، لیفتراک و کامیون است. حوادث در حین عملیات بارگیری و تخلیه می‌تواند منجر به جراحات جدی یا مرگ و میر افراد شود. آموزش جامع برای اپراتورهای تجهیزات، پروتکل‌های ارتباطی شفاف و رعایت دقیق برنامه‌های بارگیری برای پیشگیری از حوادث بسیار مهم است. بازرسی منظم تجهیزات برای یافتن نقص‌های مکانیکی و اطمینان از انجام تمام عملیات جابه‌جایی بار بسیار ضروری است.

جراحات ناشی از جابه‌جایی کانتینرها

فعالیت‌های بندری اغلب شامل جابه‌جایی کانتینرها و تجهیزات سنگین است. کارگران ممکن است هنگام کار در فضاهای محدود یا در هنگام خرابی تجهیزات در معرض خطر آسیب‌های ناشی از بد عمل کردن تجهیزات قرار گیرند. نصب موانع ایمنی و نرده‌های محافظ در اطراف مناطق خطرناک، علامت‌گذاری واضح مسیرهای عابر پیاده و اجرای دقیق رویه‌های عملیاتی برای بهره‌برداری و نگهداری تجهیزات می‌تواند این خطرات را به حداقل برساند. بازرسی‌های منظم تجهیزات و برنامه‌های نگهداری پیشگیرانه نیز نقش مهمی در جلوگیری از حوادث احتمالی دارند.

قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی

جابه‌جایی و نگهداری مواد شیمیایی و خطرناک، خطرات قابل‌توجهی را برای سلامت کارگران از طریق استنشاق، تماس پوستی یا بلع ایجاد می‌کند. استفاده از تجهیزات حفاظت فردی مناسب مانند ماسک‌های تنفسی، دستکش و لباس‌های مقاوم در برابر مواد شیمیایی برای کاهش خطرات مواجهه ضروری است. علاوه بر این اجرای سیستم‌های تهویه مؤثر و انجام نظارت منظم بر کیفیت هوا می‌تواند به حفظ محیط کار ایمن کمک کند. ارائه آموزش جامع در مورد جابه‌جایی و نگهداری ایمن مواد خطرناک از جمله رویه‌های واکنش اضطراری در صورت نشت یا ریزش مواد شیمیایی برای تضمین ایمنی همه کارکنان بسیار مهم است.

رعایت پروتکل های ایمنی آب

فعالیت بنادر همواره با آب مرتبط است. کارگران در طول عملیات تخلیه و بارگیری کشتی، فعالیت‌های تعمیر و نگهداری یا موارد اضطراری در معرض خطرات غرق شدن قرار می‌گیرند. پروتکل‌های جامع ایمنی آب از جمله تهیه تجهیزات نجات جان مانند جلیقه نجات و دستگاه‌های شناور شخصی برای کاهش این خطرات ضروری هستند. آموزش دقیق در تکنیک‌های نجات در آب، تمرین‌های اضطراری و رعایت دقیق مقررات ایمنی دریایی نیز از اقدامات پیشگیرانه حیاتی هستند. حفظ کانال‌های ارتباطی شفاف و تیم‌های واکنش اضطراری تعیین‌شده، آمادگی بندر را برای پاسخگویی مؤثر به حوادث مرتبط با آب بیشتر افزایش می‌دهد.

تهدیدات امنیتی

بنادر زیرساخت‌های حیاتی آسیب‌پذیر در برابر تهدیدات امنیتی مانند سرقت، خرابکاری و تروریسم دارند. اقدامات امنیتی قوی از جمله سیستم‌های نظارتی با دوربین‌های مداربسته، حصارکشی پیرامونی و سیستم‌های کنترل دسترسی برای حفاظت از کارکنان، محموله و تأسیسات ضروری است. همکاری با سازمان‌های اجرای قانون و اجرای پروتکل‌های امنیتی از جمله گشت‌ها و بازرسی‌های امنیتی معمول، به جلوگیری از تهدیدات احتمالی کمک می‌کند. علاوه بر این انجام ممیزی‌های امنیتی منظم و آموزش کارکنان بندر در تشخیص فعالیت‌های مشکوک و پاسخگویی مناسب به حفظ محیط کاری امن کمک می‌کند.

خستگی و استرس