محمود رشنواز، توانانیوز_
با سلام و احترام،
بدینوسیله گزارش حاضر توسط اینجانب دکتر محمود رشنواز وکیل پایه یک دادگستری و عضو مرکز
وکلا،کارشناسان رسمی ومشاوران خانواده قوه قضاییه و پژوهشگر در زمینه حقوق بین الملل به منظور ارائه
مستنداتی درباره نقض های گسترده و مکرر رژیم اسرائیل نسبت به حقوق بین الملل، حقوق بشر، و حقوق
بین الملل بشردوستانه در چارچوب حملات نظامی صورت گرفته علیه جمهوری اسلامی ایران در ژوئن و ژوئیه
،۲۰۲۵ به حضورتان تقدیم میگردد.
در ساعات اولیه ۱۳ ژوئن ،۲۰۲۵ نیروهای نظامی اسرائیل با حمله مسلحانه به ایران، حاکمیت و تمامیت ارضی
یک کشور مستقل را نقض کردند. طبق گزارش های رسمی، این حمله که شامل حملات هوایی و عملیات
خرابکارانه بود منجر به تلفات و خساراتی شد که نقض آشکار قوانین بین المللی محسوب می شود. در دهه های
اخیر، اسرائیل به طور مداوم حریم هوایی و تمامیت ارضی چند ین کشور خاورمیانه، از جمله فلسطین، لبنان و
سوریه را نقض کرده است اقداماتی که محکومیت گسترده نهادهای بین المللی را به دنبال داشته است.
تشدید قابل توجه درگیر ی ها ی نظامی در نوار غزه از سال ۲۰۲۳ نگرانی های جد ی را در میان نهادهای حقوق
بشری ایجاد کرده است که بارها به عموم مردم در مورد احتمال تلفات غیرنظامیان و تخریب زیرساخت های
حیاتی هشدار داده اند. تهاجم اخیر به خاک ایران را می توان در چارچوب این الگوی گسترده تر از رفتار تهاجمی
و خصمانه درک کرد که با بی تفاوتی جامعه جهانی و عدم واکنش مؤثر به چنین اقدامات یکجانبه ای تسهیل
شده است. این متن به بررسی مواردی از نقض قوانین بین المللی توسط اسرائیل در طول اقدامات نظامی
بی دلیل آن علیه ایران می پردازد.
۲ .فقدان وجاهت قانونی برای توسل به دفاع پیش دستانه و استفاده از زور
اسرائیل مدعی است که در واکنش به تهدیدی قریب الوقوع از سوی ایران، اقدام پیش دستانه ای انجام داده است.
با این حال، بر اساس حقوق بین الملل، دکترین »دفاع پیشدستانه« از وجاهت حقوقی برخوردار نیست. ماده
۵۱ منشور سازمان ملل متحد به صراحت اعالم می کند که حق دفاع از خود تنها در صورت وقوع حمله
مسلحانه علیه یکی از اعضای سازمان ملل مجاز است .علاوه بر این، طبق رأی دیوان بین المللی دادگستری
در پرونده سکوهای نفتی )ایران علیه ایاالت متحده آمریکا(، حتی یک حمله مسلحانه نیز باید از آستانه ای
مشخص از شدت برخوردار باشد تا به عنوان توجیهی برای دفاع مشروع پذیرفته شود .
با این حال، پیش ازحمله اسرائیل، هیچگونه حمله مسلحانه ای از سوی دولت ایران علیه رژیم متجاوز صورت نگرفته بود. همچنین،
فرماندهان ارشد نظامی ایران در محل اقامت شخصی خود هدف قرار گرفتند که این مسئله به روشنی نشان
می دهد هیچ طرح قریب الوقوعی برای حمله به خاک اسرائیل از سوی ایران وجود نداشته است.
هیچ مدرکی دال بر این دیدگاه که حمله هسته ای قریب الوقوع ایران علیه اسرائیل وآمریکا وجود داشته، به
دست نیامده است .هیچ استدلال دیگری نمی تواند از استفاده اسرائیل و ایالات متحده از زور حمایت کند .
ایالات متحده با انجام عملیات بمباران دقیق علیه سایت های هسته ای ایران، به استفاده اسرائیل از زور علیه
ایران پیوست. همان طور که استفاده اسرائیل از زور غیرقانونی بود، این اقدام ایالات متحده نیز به وضوح
غیرقانونی است نقض صریح ممنوعیت استفاده از زور مندرج در ماده ۲) ۴( منشور سازمان ملل متحد.
دلیل این امر ساده است: مشروعیت استفاده ایالات متحده از زور، وابسته به اعتبار استدلال های اسرائیل در
توجیه اقدام خود است، و چون آن استدلال ها فاقد وجاهت حقوقی هستند، اقدام آمریکا نیز فاقد مشروعیت
است.
۳ .ترور فرماندهان نظامی و دانشمندان هسته ای
ترورهای هدفمند و کشتارهای خارج از چارچوب قانونی از سیاستهای بنیادین اسرائیل از زمان تأسیس این
رژیم بوده است. در دهه های اخیر، افراد نظامی، سیاسی و علمی از حوزه های مختلف، از جمله مصر، سوریه،
عراق و ایران، هدف عملیات ترور اسرائیل قرار گرفته اند. در جریان جنگ ۱۲ روزه ای که اسرائیل علیه ایران
آغاز کرد، این سیاست ترورهای هدفمند به طور سیستماتیک توسط دولت متجاوز اجرا شد .این اقدامات، نقض
جدی حق حیات است؛ حقی اساسی و بنیادی که به صراحت تحت ماده ۳ اعالمیه جهانی حقوق بشر و ماده ۶
میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی محافظت می شود .
یکی از اهداف عملیات نظامی اسرائیل، حذف هدفمند دانشمندان هسته ای ایران بود . در جریان این جنگ،
به ویژه در ساعات اولیه آغاز آن، افراد زیر به شهادت رسیدند.
محمدمهدی طهرانچی، اکبر مطلبی زاده، احمدرضا ذوالفقاری، سید امیرحسین فقهی، عبدالحمید مینوچهر،
فریدون عباسی، سعید برجی، منصور عسگری، علی بقایی کریمی، علی بکویی، و محمدرضا صدیقی صابر
ترور دانشمندان هسته ای ایران نمونه بارزی از نقض حق حیات بوده و به وضوح مصداق تروریسم دولتی است.
این افراد، به عنوان شهروندان غیرنظامی، در چارچوب حقوق بین الملل بشردوستانه، هدف مشروع در زمان
مخاصمه مسلحانه به شمار نمی روند .شایان ذکر است که این دانشمندان عمدتاً در منازل خود و در حضور
خانواده هایشان به طور هدفمند مورد حمله قرار گرفتند .
همچنین بسیاری از فرماندهان نظامی ایرانی که در این حملات هدف قرار گرفتند، در منازل شخصی خود
ترور شدند .
اگرچه این افراد دارای موقعیت نظامی بودند، اما هدف قرار دادن آن ها دستکم از دو جنبه ناقض
حقوق بشر دوستانه بین المللی است:
۱ .آنان در مناطق مسکونی و در خارج از میدان نبرد حضور داشتند .
۲ .در کنار اعضای غیرنظامی خانواده خود، از جمله زنان و کودکان، کشته شدند .
از جمله شهدای این حملات می توان به سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری
اسلامی ایران، اشاره کرد که به همراه همسر و دخترش به شهادت رسید . همچنین سرلشکر غلامعلی
رشید، فرمانده قرارگاه مرکزی خاتم الا نبیاء، در منزل شخصی خود هدف حمله قرار گرفت و به همراه فرزندش
به شهادت رسید . شایان توجه است که این حملات هدفمند در مناطق مسکونی، منجر به تلفات غیرنظامی
در میان همسایگان نیز شده است.
4 .حملات به غیرنظامیان و مناطق مسکونی
بر اساس جدیدترین آمار موجود تا اوایل ژوئیه ،۲۰۲۵ گزارش شده است که حدود 1065 نفر از شهروندان
ایرانی در نتیجه حملات صورت گرفته توسط رژیم اسرائیل کشته شده اند و پیش بینی ها از افزایش این تعداد
در روزها و هفته های آینده حکایت دارد.از این میان، برآورد می شود که 436 نفر از قربانیان، غیرنظامی
بوده اند . بر اساس مواد 51 و 5۲ از پروتکل الحاقی اول به کنوانسیون های ژنو ، افراد، اشیاء و اماکن
غیرنظامی هرگز نباید هدف حملات مسلحانه قرار گیرند .
اصل تفکیک از ارکان بنیادین حقوق بشر دوستانه عرفی بین المللی است که توسط کمیته بین المللی صلیب
سرخ (ICRC (تدوین و منتشر شده است.
علاوه بر این، اساسنامه رم دیوان کیفری بین المللی(ICC (، در ماده ،۸ حمالت مستقیم علیه تمامی اهداف
غیرنظامی اعم از افراد یا نهادها را جنایت جنگی تلقی می کند . همچنین، ماده ۷ همین اساسنامه
حملات گسترده و سیستماتیک علیه جمعیت غیرنظامی را چه در زمان جنگ و چه در زمان صلح جنایت
علیه بشریت محسوب می داند . رژیم اسرائیل با نقض آشکار این قوانین، مرتکب هر دو نوع جنایت
یعنی جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت شده است که در ادامه به تفصیل به آن ها پرداخته خواهد
شد .
۱ -همانطور که در بالا ذکر شد، اسرائیل در حملات روز اول خود به تهران، مناطق مسکونی را با هدف ترور
افراد خاص هدف قرار داد .یکی از فجیع ترین جنایات زمانی رخ داد که کل یک ساختمان در مجتمع شهید
چمران تهران برای از بین بردن یک هدف واحد تخریب شد و منجر به مرگ ۶۰ غیرنظامی، از جمله ۲۰
کودک، شد .
۲ -در ۱۵ ژوئن ،۲۰۲۵ اسرائیل حمالتی را به محله تجریش تهران انجام داد .در جریان یکی از حملات هوایی
به میدان قدس در تجریش )منطقه ای پرتردد در تهران(، یک ساختمان و خودروهایی که پشت چراغ قرمز
متوقف شده بودند، مورد اصابت قرار گرفتند که منجر به تلفات متعدد غیرنظامی و ترکیدن خطوط لوله آب
شد . ویدیوهای این حمله وحشیانه به طور گسترده در رسانه ها منتشر شد و خشم جهانی را برانگیخت. صالح
بیرامی، هنرمند گرافیست مشهور، از جمله قربانیان این جنایت جنگی بود .
3_ در تاریخ 1۶ ژوئن، اسرائیل به ساختمان شیشه ای سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
حمله کرد که منجر به وارد آمدن خسارات شدید شد .رسانه ها و مراکز خبری بر اساس حقوق بین الملل،
نهادهای غیرنظامی محسوب می شوند و حمله به چنین مراکزی که در مناطق شهری و در نزدیکی مناطق
مسکونی قرار دارند، فاقد هرگونه توجیه حقوقی است.از سوی دیگر، روزنامه نگاران و خبرنگاران تحت
حفاظت ویژه حقوق بشر دوستانه بین المللی قرار دارند و حمله به ساختمان صدا و سیما که منجر به
شهادت تعدادی از کارکنان آن شد، نقض آشکار این اصل حفاظتی محسوب می شود.
۴ _در تاریخ ۲۳ ژوئن ،2025 زندان اوین تهران هدف حمله نیروهای اسرائیلی قرار گرفت. این حمله منجر
به شهادت بیش از 70 نفر و وارد آمدن خسارات شدید به بخشهای اداری، امنیتی و درمانی زندان
شد. قربانیان این حمله شامل کارکنان اداری، مددکاران اجتماعی، نگهبانان، سربازان وظیفه، کادر
درمانی و خانواده های زندانیان بودند که برای ملاقات به محل مراجعه کرده بودند .
در ساعات اولیه ۲4 ژوئن ،۲0۲5 نیروی هوایی اسرائیل حمله ای هوایی به مناطق مسکونی در آستانه
اشرفیه، استان گیلان انجام داد. هدف این حمله، خانه خانوادگی محمدرضا صدیقی صابر بود که برای
ترور وی صورت گرفت. این حمله خشن منجر به تخریب گسترده و شهادت چندین شهروند ایرانی از
جمله12 نفر از اعضای خانواده آقای صدیقی صابرشد.
موارد مشروح فوق تنها بخشی از جنایات رژیم اسرائیل در هدف قرار دادن غیرنظامیان ایرانی و مناطق مسکونی
غیرنظامی را نشان می دهد .حملات متعدد دیگری نیز منجر به تلفات غیرنظامی شده است که از طریق تصاویر
رسانه ای و شواهد ویدیویی مستند و منتشر شده اند؛
حمله به خیابان صابونچی تهران در تاریخ 15 ژوئن ۲0۲5
حمله به محله سیدخندان تهران در تاریخ 15 ژوئن 2025و همچنین حمله به دو خودروی غیرنظامی در نجف آباد اصفهان در تاریخ 1۷ ژوئن 2025 که منجر به شهادت اعضای دو خانواده ایرانی شد .
5 .نقض حقوق کودکان و زنان
بر اساس آمار منتشرشده تا تاریخ ۳۰ ژوئیه، حدود ۳۸ کودک در جریان تجاوز نظامی اسرائیل به ایران به
شهادت رسیده اند . رایان قاسمیان، کودک دو ماهه، کم سن ترین قربانی این حملات بود که جان خود را از دست
داد. حقوق بین الملل بشر دوستانه—(IHL (چه در قالب معاهدات بین المللی و چه به صورت حقوق عرفی
بین الملل حفاظت ویژه ای از کودکان در برابر آثار مخرب مخاصمات مسلحانه قائل شده است. همچنین،
کنوانسیون بین المللی حقوق کودک (CRC (به صراحت بر حق کودکان برای بهره مندی از حمایت در زمان
جنگ تأکید می کند . طبق آخرین آمار موجود در زمان نگارش این گزارش، ۱۳۸ زن نیز در اثر حملات اسرائیل
به شهادت رسیده اند . که در میان آنان، چندین زن باردار نیز وجود داشته اند .
۶ .حمله به بیمارستان ها، مراکز درمانی و امدادی
بر اساس حقوق بین الملل بشردوستانه(IHL (، هرگونه حمله به مراکز درمانی و امدادرسانی به شدت ممنوع و
غیرقانونی است. مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز در قطعنامه شماره ( ۲۶7۵سال ۱97۰ (به صراحت بر
مصون بودن بیمارستانها و پناهگاه ها در برابر حملات نظامی تأکید کرده است. همچنین، ماده ۱۲ از پروتکل
الحاقی اول به کنوانسیون های ژنو تصریح می کند که مراکز درمانی باید در تمام زمان ها در برابر حملات نظامی
محافظت شوند .طبق اساسنامه رم دیوان کیفری بین المللی(ICC (، نقض این ممنوعیت ها، جنایت جنگی
محسوب می شود. در جریان جنگ ۱۲ روزه، اسرائیل به 7 بیمارستان ایرانی حمله کرد که در نتیجه آن،
چندین مرکز درمانی آسیب جدی دیدند .افزون بر این، چندین آمبولانس نیز به طور مستقیم توسط رژیم
اسرائیل هدف قرار گرفتند .
در تاریخ ۱۳ ژوئن، بیمارستان حکیم در تهران که در زمینه درمان کودکان تخصص دارد، هدف حمله قرار
گرفت. سپس در تاریخ ۱۶ ژوئن، بیمارستان فارابی در کرمانشاه نیز مورد حمله قرار گرفت.
حتی ساختمان مرکزی جمعیت هلال احمر جمهوری اسالمی ایران )ساختمان صلح( نیز از حملات اسرائیلی ها
در امان نماند .رژیم اسرائیل با انجام حملات مستقیم به آمبولانس ها و تیم های امدادی در نجف آباد اصفهان،
تهران و استان آذربایجان غربی منجر به شهادت تعدادی از نیروهای امدادی و شهروندان غیرنظامی شده است.
۷ .طبق ماده ۵۶ پروتکل الحاقی) حقوق بین الملل بشردوستانه عرفی) به طور صریح ممنوع است.
بر اساس اسناد حقوقی بین المللی از جمله قطعنامه 487 شورای امنیت سازمان ملل متحد ) 1981) و قطعنامه ۴۴۴
آژانس بین المللی انرژی اتمی ، هرگونه حمله به تأسیسات هسته ای شامل راکتورها یا نیروگاه های تولید برق،
نقض حقوق بین الملل و منشور سازمان ملل متحد محسوب می شود و تهدیدی برای صلح جهانی است. حملات
به تأسیسات هسته ای، به خصوص به دلیل خطر رهاسازی مواد رادیواکتیو و فجایع زیست محیطی جبران ناپذیر،
اعمالی بی پروا هستند که امنیت جهانی را تهدید می کنند. فاجعه چرنوبیل نمونه ای دردناک از پیامدهای
ویرانگر نشت رادیواکتیو است که می تواند جان میلیون ها نفر را به خطر بیندازد و اکوسیستم ها را برای دهه ها
تخریب کند .
رژیم اسرائیل، با حمایت ایالات متحده، به تأسیسات هسته ای ایران که برای اهداف صلح آمیز در نظر گرفته
شده اند، حملاتی انجام داده است که به وضوح ناقض حقوق بین الملل بوده و بدون رعایت پروتکل های ایمنی
انجام شده اند. قابل توجه است که این اقدامات تاکنون توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی که مسئول نظارت
بر اجرای معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای (NPT (است و ایران نیز یکی از کشورهای متعهد به آن و
تحت شدیدترین بازرسی ها قرار دارد، محکوم نشده اند .
در مقابل، اسرائیل که به معاهده NPT نپیوسته و برنامه هسته ای خود را کاملا به صورت محرمانه اداره می کند،
به نقض حاکمیت ایران و قوانین بین المللی ادامه می دهد و از حمایت ایالات متحده برخوردار است. این
استاندارد دوگانه و سکوت جامعه جهانی نسبت به تجاوز به کشوری که برنامه هسته ای صلح آمیز دارد،
نگرانی های جدی درباره عدالت و انصاف در نظام بین المللی ایجاد می کند. این اقدامات نه تنها امنیت منطقه ای
و جهانی را به خطر می اندازد بلکه سیاست تبعیض آمیز و ناعادالنه ای را نشان می دهد که صلح و ثبات را
تضعیف می کند .مداخله ایاالت متحده به ویژه متناقض است، با توجه به اینکه این کشور در سال 1981از
قطعنامه487 شورای امنیت سازمان ملل که حمله اسرائیل به تأسیسات هسته ای عراق را محکوم کرد، حمایت
کرده بود.
۸ .اظهارات تبعیض آمیز و سفیدنمایی جنایات اسرائیل
علیرغم وقوع جنایات جنگی گسترده توسط رژیم اسرائیل، برخی مقامات دولتی در کشورهای مختلف، به طور
علنی از تجاوزات نظامی و سرزمینی این رژیم علیه جمهوری اسلامی ایران حمایت کرده اند. در این میان،
ایاالت متحده آمریکا به عنوان حامی اصلی اسرائیل، علاوه بر ارائه حمایتهای نظامی و اطلاعاتی گسترده، اقدام
به انجام حملات نظامی مستقیم علیه ایران نموده است.
همچنین، صدراعظم آلمان با اذعان به ماهیت کثیف این اقدامات، حمایت سیاسی خود را از حملات اسرائیل
اعلام کرده است. علاوه بر این، رئیس جمهور آرژانتین با بیانیه ای که جنایات اسرائیل را »دفاع از تمدن غرب«
توصیف کرده، اقدام به توجیه این جنایات نموده است.اینگونه اظهارات ضمن آنکه به نوعی سفیدنمایی و
مشروعیت بخشی به جنایات جنگی منجر می شود، ریشه های عمیق تبعیض آمیز و نژادپرستانه در سیاستها و
گفتمان های بین المللی را نمایان می سازد و می تواند به تشدید تنش ها و بی ثباتی منطقه ای و جهانی دامن زند .
نتیجه گیری و درخواست
آنچه در این گزارش به آن پرداخته شد تنها بخشی از جنایات جنگی و نقض حقوق بشر و حقوق بین الملل
بشردوستانه است که رژیم اسرائیل علیه جمهوری اسلامی ایران مرتکب شده است. بی عملی جامعه جهانی و
فقدان پاسخ قاطع و هماهنگ از سوی دولت ها در قبال کمپین خشونت، کشتار و تخریب اسرائیل، این رژیم را
جسورتر ساخته است تا بدون رعایت اصول و مقررات بین المللی، امنیت و صلح جهانی را زیر پا بگذارد.تداوم
این روند، نه تنها تهدیدی جدی برای امنیت و ثبات ایران بلکه برای کل منطقه غرب آسیا و حتی فراتر از آن
خواهد بود و کشورهای دیگر را نیز در معرض چنین تجاوزات و تهدیداتی قرار خواهد داد. لذا ضروری است
جامعه جهانی به ویژه سازمان ملل متحد و نهادهای ذی ربط، با اتخاذ مواضع قاطع و اجرای اقدامات مؤثر، از
گسترش این بی قانونی جلوگیری کرده و مسئوالن این نقض ها را پاسخگو سازند .بدون تعلل و با همکاری
بین المللی، حفظ صلح و امنیت منطقه ای و جهانی ممکن نخواهد بود و همچنین حقوق بنیادین مردم در برابر
تجاوزات و جنایات حفظ نخواهد شد با احترام : دکتر محمود رشنواز
وکیل پایه یک دادگستری
نماینده رسمی ملت جمهوری اسالمی ایران
Title:
Report on Human-Rights Violations by the Zionist
Regime (Israel) During the 12-Day Aggression Against
the Islamic Republic of Iran
Sent to email Hrc-sr-iran@un.org Ms. Mai Sato, Special
Rapporteur on human rights in Iran
Prepared by:
Dr. Mahmoud Rashnavaz
Ph.D. Candidate in International Law, Islamic Azad
University, Dubai Branch (UAE)
Attorney‐at‐Law, Member of the Center of Lawyers,
Official Experts, and Judicial Advisors of the Judiciary
نویسنده:
محمود رشنواز
دانشجوی دکتری حقوق بین الملل، دانشگاه آزاد اسالمی دبی، واحد امارات
وکیل پایه یک دادگستری
عضو مرکزوکلا، کارشناسان رسمی ومشاوران خانواده قوه قضاییه
