نقش حیاتی صنایع تولیدی ، انرژی و نفتی در شرایط نبرد و پس از جنگ

سید امید امام جمعه ـ توانانیوز ، سرانجام پس از ۱۲ روز نبرد تحمیلی، آتش بس شکننده‌ای میان ایران و اسرائیل شکل گرفته است. مهم‌ترین موضوعی که اکنون باید به آن اندیشید الزامات برای دوره پس از آتش بس در زمینه های مهمی همچون صنایع و نفت است

صنعت تولید و نفت این مرز و بوم از دیرباز هدف اصلی استعمارگران و دشمنان متعرض بالقوه و بالفعل کشور بوده است! به نحوی که چنانچه بخواهیم از شریان های حیاتی و مهم کشور یاد کنیم بی تردید می توانیم نام صنعت تولید و نفت را در این باره درج نماییم.

یکی از مهم‌ترین ضرورت‌ها در این برهه حساس، آسیب‌شناسی نقاط قوت و ضعف جنگ و پس از جنگ است. این جنگ ۱۲ روزه به همان اندازه که تجلی‌بخش همبستگی ملی بود در مقابل برخی از آسیب‌های عمیق پنهان را به نمایش گذاشت که مهم‌ترین آنها سطح بالای نفوذ، شکستن قبح همکاری با دشمن یا ناآگاهی در مورد عواقب این همکاری‌ها بوده است. اقدامات گسترده نفوذ دشمن نشان که در داخل سیستم کشور نیازمند یک تدوین جامع و مصون انگیز در قالب اهداف بازدارنده باشیم که بخش قابل توجهی از آن به عناوین صنعت تولیدی و نفت و انرژی نیز مرتبط می گردد که اگر دشمن یا متخاصمان این مملکت، آن را نشانه گیرند بی تردید جامعه با بحران جدی روبرو خواهد شد.

جنگ ایران و اسرائیل گرچه اکنون با آتش بسی شکننده متوقف شده است اما نقطه پایانی بر تنش‌ها و خصومت‌های رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه ایران نیست و انتظار می رود آنها با ناکامی در دست‌یابی به اهداف خود از طریق جنگ، این اهداف را به طرق دیگر یا در شرایط بهتر دوباره از طریق جنگ بیازمایند. در کنار دستاوردها، این جنگ برخی ضعف‌ها را نمایان کرده است که می‌تواند مبنایی برای برخی تغییرات سازنده در مسیر تقویت بازدارندگی و تامین منافع ملی باشد.

در شرایط جنگی، واحدهای تولیدی و صنعت نفت و انرژی نقش حیاتی در حفظ ثبات اقتصادی و اجتماعی دارند. این واحدها علاوه بر تولید اقلام ضروری و تامین نیازهای جامعه، نقش قابل‌توجهی در زمینه مقاومت در برابر بحران را نیز برعهده دارند و با مقاومت خود از فروپاشی اقتصادی در کشور پیشگیری به عمل می‌آورند زیرا همانگونه که شاهد بودیم در شرایط حساس ۱۲ روزه البته در سایه همدلی ملت، زنجیره تولید و عرضه صنایع و نفت و انرژی با اختلال محسوس روبرو نگردید لیکن منکر تعطیلی اجباری برخی از صنایع البته بصورت موقت و تحمیل تضرر بر آنان نیستیم که در این زمینه نیز قانوگزار حکیم در مواد ۱۵ و ۳۰ قانون کار و تبصره ماده ۳۰ در راستای اصول ۲۹ و ۴۳ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و ماده ۲ قانون بیمه بیکاری و تبصره ۲ این ماده موضوع را تدبیر نموده است.

در شرایط بحرانی مانند جنگ، نخستین بحرانی که ممکن است گریبانگیر مردم جامعه شود، اختلال در زنجیره تامین کالاهای اساسی ناشی از ورود آسیب عمدی به بخش صنعت و تولید و انرژی است. در این زمینه اختلال در زنجیره تامین می‌تواند به کمبود کالاهای اساسی مانند مواد غذایی، دارو، سوخت و… منجر شود. در مرحله نخست، این واحدهای تولیدی هستند که باید تضمین ‌کنند زنجیره نیازهای اولیه مردم تامین شده و از بحران‌های ثانویه مانند قحطی یا کمبود دارو یا انرژی پیشگیری به عمل آورند.

یکی از تهدیداتی که در زمان جنگ ممکن است رخ بدهد، تعطیلی اجباری و تعدیل نیروی‌های انسانی و افزایش بیکاری در جامعه جنگ‌زده و به طبع آن قطع تولید واحدها است چراکه تعطیلی واحدهای تولیدی به بیکاری گسترده و رکود اقتصادی و مهم تر از آن عدم عرضه کالا منجر می‌شود که یکی از نقاط حساس هدف دشمن است! در شرایط جنگ، حفظ ظرفیت‌های تولیدی نه‌تنها اشتغال را حفظ می‌کند، بلکه از فروپاشی اقتصاد ملی یا اخلال در زنجیره عرضه کالا و خدمات و انرژی نیز جلوگیری می‌کند.

موضوع دیگری که اهمیت پایداری واحدهای تولیدی و صنعتی و انرژی در زمان جنگ را نشان می‌دهد، بعد روانی در سطح جامعه است. همانگونه که در مدت این ۱۲ روز شاهد بودیم هیچ زنجیره تولیدی اساسی غذایی و درمانی و انرژی دچار توقف نگردید.

کشورهایی که در شرایط بحرانی بتوانند صنعت تولید داخلی خود را حفظ کنند، کمتر تحت فشار دشمن قرار می‌گیرند. اگر ایران بتواند با وجود تحریم‌ها و حملات، واحدهای تولیدی خود را فعال نگه دارد، وابستگی کشور به واردات کاهش یافته و امنیت ملی آن تقویت خواهد شد که البته تحقق این هدف مهم در گرو صیانت و حمایت از حقوق صنعتگران و تولیدگنندکان و کارگران نه تنها در شرایط حساس و بحرانی بلکه در تمام شرایط عادی نیز می باشد.

در شرایط عادی و حتی دوران جنگ و آتش بس، بسیاری از واحدهای تولیدی و صنعتی به‌ویژه صنایع غذایی ، پزشکی ، دفاعی، پتروشیمی، فولاد، انرژی و… ممکن است که به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم علاوه بر خدمات رسانی به مردم در خدمت تلاش‌های نظامی کشور نیز قرار بگیرند. تداوم تولید در این بخش‌ها به تقویت توان دفاعی کشور نیز کمک شایانی خواهد کرد.

البته باید مجددا” تاکید کرد که دشمنان در زمان جنگ به دنبال تضعیف اقتصاد کشور هدف هستند تا بدینوسیله با ایجاد نارضایتی و آشوب داخلی، موجبات تسریع در اهداف خود را محقق نموده و اگر واحدهای تولیدی بتوانند به فعالیت خود و حفظ زنجیره توزیع ادامه دهند، اثرات جنگ روانی و اقتصادی دشمن نیز خنثی می‌شود.

نویسنده ؛ سیدامید امام جمعه

وکیل دادگستری و پژوهشگر حقوق