دعاوی سایبری؛ مرز نوین حقوق در عصر دیجیتال
راضیه استادی
راضیه استادی ـ توانا نیوز ، با گسترش سریع فناوری، جرایم و اختلافات نیز رنگ و شکل تازه‌ای به خود گرفته‌اند؛ دیگر دزد تنها از دیوار بالا نمی‌رود، بلکه با چند کلیک از دیوار امنیت دیجیتال عبور می‌کند. در این میان، دعاوی سایبری به‌عنوان یکی از نوظهورترین و پیچیده‌ترین حوزه‌های حقوقی، اهمیت روزافزونی یافته است.
دعاوی سایبری چیست؟
دعاوی سایبری به مجموعه‌ای از شکایات، اختلافات، یا جرایمی اطلاق می‌شود که ریشه در بستر اینترنت، شبکه‌های اجتماعی، پلتفرم‌های دیجیتال یا تجهیزات الکترونیکی دارند. این دعاوی می‌توانند ماهیت کیفری، حقوقی یا حتی تجاری داشته باشند.
مصادیق رایج دعاوی سایبری
1. هک و نفوذ غیرمجاز به حساب‌های بانکی، ایمیل، واتساپ یا اینستاگرام
2. انتشار تصاویر خصوصی یا اطلاعات محرمانه
3. کلاهبرداری اینترنتی (از طریق فروشگاه‌های جعلی، لینک‌های فیشینگ و…)
4. توهین، افترا و نشر اکاذیب در فضای مجازی
5. سو‌استفاده از هویت یا جعل پروفایل
6. اخاذی دیجیتال از طریق تهدید به انتشار محتوا
7. مزاحمت‌های اینترنتی و سایبری، به‌ویژه در روابط شخصی
8. نقض حریم خصوصی کاربران یا رصد غیرقانونی داده‌ها
9. نقض حقوق مالکیت فکری و کپی‌رایت در بستر دیجیتال
نقش وکیل در دعاوی سایبری
در فضای سایبری، برخلاف تصور عموم، پیگیری حقوقی نیازمند تخصص بالایی در حوزه فنی و حقوقی است.
وکیل سایبری باید:
با قانون جرایم رایانه‌ای و قانون تجارت الکترونیکی کاملاً آشنا باشد
بتواند از ادله دیجیتال به‌درستی بهره‌برداری کند (پرینت چت، پیام، اسکرین‌شات و…)
روند شناسایی آی‌پی، ردیابی مجرم، و تنظیم شکایت تخصصی را بداند
راهکارهای مقابله با جرایم بین‌المللی یا ناشناس را بلد باشد
از طریق شکایت به پلیس فتا، دادسرای جرایم رایانه‌ای، و مراجع قضایی پیگیری مؤثر انجام دهد
چالش‌های دعاوی سایبری
۱. تشخیص هویت واقعی مجرم (در پرونده‌هایی با آیدی فیک یا ایمیل‌های جعلی)
۲. پذیرش یا رد ادله الکترونیکی در دادگاه
۳. عدم آگاهی برخی قربانیان از حقوق خود
۴. کند بودن فرایند فنی شناسایی مجرم توسط مراجع رسمی
۵. محدودیت صلاحیت قضایی در جرایم فرامرزی (بین‌المللی)
نتیجه‌گیری
دنیای دیجیتال، در کنار فرصت‌های بی‌شمار، عرصه‌ای برای وقوع پیچیده‌ترین نوع جرایم و اختلافات است.
در چنین فضایی، نقش وکیل متخصص سایبری نه‌تنها در احقاق حق قربانیان، بلکه در پیشگیری، آموزش و آگاهی‌بخشی عمومی بسیار کلیدی است.
شاید آینده‌ای که در آن دادگاه‌ها برای بررسی «چت‌های رمزنگاری‌شده» یا «هک‌کردن NFT» برگزار شود، آن‌قدر هم دور نباشد.
#راضیه استادی #
#دعاوی سایبری #
# چالش دعاوی سایبری #
#وکیل سایبری #
