دولت در راستاي افزایش درآمد‌های عمومی کشور و به منظور جلوگیری از فرار مالیاتی، مجموعه قوانین و دستورالعمل‌هایی وضع نموده است که فرآیند پرداخت و وصول مالیات را تسهيل، شفاف و دقيق می‌نمايد. قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان؛ دستورالعمل سازمان امور مالیاتی برای ثبت نام و پرداخت مالیات است. وفق این قانون، كليه اشخاص مشمول پرداخت ماليات اعم از حقیقی یا حقوقی، مي بايست مطابق قانون ياد شده از اين پايانه ها استفاده نموده و برای تمام کالاها و خدمات خود صورتحساب الکترونیکی صادر و در بازه هاي زماني مشخص به این سامانه ارسال کنند.
به گزارش توانانیوز، قانون پايانه هاي فروشگاهي و سامانه موديان در مورخ ٢١ مهرماه ١٣٩٨ تصويب شده ليكن اجراي آن به دليل عدم وجود زيرساخت هاي لازم و همچنين لزوم آموزش موديان مالياتي براي استفاده از اين سامانه، تا سال ١٤٠١ به تعويق افتاد. سامانه مذكور به عنوان مرجع نهایی ثبت، صدور و استعلام صورت حسابهای الکترونیکی است و موانع پيش روي ماليات ستاني مانند جمع آوری اطلاعات، محاسبه ماليات بر ارزش افزوده و تسهیل تعامل با مودیان مالیاتی را تا حدود زيادي برطرف می‌کند.
علي ايحال قانون گذار مالياتي ضمانت اجراهايي را براي مودیان مشمول پيش بيني نموده است كه به شرح جدول ذيل تبيين شده است:
| جریمه | ماده قانونی | شرح | ردبف | |
| مشمول جریمه های موضوع ماده (۲۲) این قانون خواهد شد. | ماده9 قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان | مؤدی موارد مزبور را پذیرفته و آنها را در کارپوشه خود در سامانه مؤدیان ثبت یا اصلاح کند | در صورتی که مؤدی، برخی از فعالیت ها و یا معاملات خود را کتمان کند، یا از صدور صورتحساب های خود از طریق سامانه مؤدیان خودداری کرده یا در ثبت قیمت یا مقدار فروش مرتکب کم اظهاری یا بیش اظهاری شده باشد، سازمان موظف است موارد تخلف مؤدی را از طریق سامانه مؤدیان به اطلاع وی برساند. | 1 |
| مراجعه به مؤدی یا مطالبه دفاتر و اسناد او، نسبت به حسابرسی دوره های مالیاتی سال تخلف اقدام نماید. علاوه بر این، مؤدی متخلف مشمول جریمه های موضوع ماده (۲۲) این قانون خواهد بود. | ماده 9 قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان | در صورتی که مؤدی، آن موارد را نپذیرفته و از ثبت یا اصلاح آنها در سامانه مؤدیان امتناع کند | ||
| در صورت محکومیت وی در هیأت حل اختلاف مالیاتی، مؤدی حسب رأی هیأت، ملزم به پرداخت تمام یا بخشی از جریمه های تعلیق شده خواهد بود. | ماده21 قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان | ارتکاب تخلفات مذکور در ماده(۹) این قانون توسط مؤدی در طول زمانی که در صورت ثبت نام مؤدی در سامانه مؤدیان و انجام تکالیف قانونی مربوط، سازمان بدهی مالیات بر ارزش افزوده وی را که مربوط به سال ۱۳۹۶ و قبل از آن می باشد، قطعی نموده و کلیه جریمه های متعلقه را به مدت سه سال تعلیق نموده است. | 2 | |
| معادل ده درصد(۱۰%) مجموع مبلغ فروش انجام شده بدون صدور صورتحساب الکترونیکی یا بیست میلیون(۲۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال، هر یک که بیشتر باشد. | بند الف ماده22 قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان | عدم صدور صورتحساب الکترونیکی | 3 | |
| معادل ده درصد(۱۰%) مجموع مبلغ فروش انجام شده از آن طرق، یا بیست میلیون(۲۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال، هر یک که بیشتر باشد و محرومیت از اعمال معافیت های مالیاتی، نرخ صفر و مشوق های موضوع قانون مالیات های مستقیم در همان سال مالی. | بند ب ماده 22 قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان | عدم استفاده از پایانه فروشگاهی، عدم استفاده از حافظه مالیاتی، استفاده از حافظه مالیاتی متعلق به سایر مؤدیان، یا واگذاری حافظه مالیاتی خود به دیگران | 4 | |
| معادل ده درصد (۱۰%) مجموع مبلغ فروش انجام شده از طریق آن حساب یا بیست میلیون (۲۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال، هر یک که بیشتر باشد و محرومیت از اعمال معافیت های مالیاتی، نرخ صفر و مشوق های موضوع قانون مالیات های مستقیم در همان سال مالی | بند پ ماده22 قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان | عدم اعلام شماره حساب یا حسابهای بانکی واحد اقتصادی که گردش مالی واحد از طریق آن یا آنها انجام می شود به سازمان | 5 | |
| معادل دو درصد (۲%) مبلغ صورتحساب های مذکور یا معادل بیست میلیون(۲۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال هر یک که بیشتر باشد | بند ت ماده22 قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان | عدم تحویل صورتحساب چاپی به خریدار، حذف یا مخدوش کردن صورتحساب | 6 | |
| معادل یک درصد (۱%) مبلغ فروش گزارش نشده یا معادل ده میلیون (۱۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال، هر یک که بیشتر باش د | بند ث ماده22 قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان | اشخاص مشمول مکلفند در صورتی که امکان صدور صورتحساب الکترونیکی به دلیل بروز حادثه یا نقص فنی فراهم نباشد مراتب را تا پایان روز اداری بعد، از طریق کارپوشه خود در سامانه مؤدیان یا به هر طریق دیگری که سازمان اعلام می کند، حسب مورد به سازمان یا شرکت معتمد ارائه دهنده خدمات مالیاتی اعلام کنند و تا زمان امکان پذیرشدن صدور صورتحساب الکترونیکی، فروشهای خود را به ترتیبی که سازمان به موجب دستورالعملی مقرر می کند، ثبت و صورتحساب های صادره را به سازمان ارسال کنند
| 7 | |
| معادل یک درصد (۱%) مبلغ فروش گزارش نشده یا معادل ده میلیون (۱۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال، هر یک که بیشتر باش د | بند ث ماده22 قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان | در صورتی که به هر دلیل اعم از تعطیلی (موقت یا دائم) و یا انحلال واحد کسب وکار، بهره برداری از پایانه فروشگاهی به طور موقت یا دائم متوقف شود، اشخاص مشمول مکلفند مراتب را ظرف مدت ده روز از توقف بهره برداری از طریق کارپوشه خود در سامانه مؤدیان حسب مورد به سازمان یا شرکت معتمد ارائه دهنده خدمات مالیاتی اعلام کنند(ماده 12 قانون پایان های فروشگاهی و سامانه مودیان). | 8 | |
| معادل یک درصد (۱%) مبلغ فروش گزارش نشده یا معادل ده میلیون (۱۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال، هر یک که بیشتر باش د | بند ث ماده22 قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان | اشخاص مشمولی که نسبت به تغییر شغل یا محل فعالیت، تغییر مالکیت یا اجاره واحد کسب وکار اقدام می کنند، مکلفند ظرف مدت ده روز تغییرات انجام شده را از طریق کارپوشه خود در سامانه مؤدیان حسب مورد به سازمان یا شرکت معتمد ارائه دهنده خدمات مالیاتی اعلام نمایند. | 9 | |
| علاوه بر جبران ضرر و زیان، حسب مورد به یک یا چند مورد از مجازات های تعزیری درجه شش قانون مجازات اسلامی به غیر از حبس، محکوم می شود | ماده23 قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان | هر شخصی که به قصد تقلب یا اخلال در نظام مالیاتی کشور، اقدام به تولید، عرضه یا استفاده از تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری و پایانه های فروشگاهی معیوب یا تجهیزات معیوب کننده کند، یا پایانه فروشگاهی خود یا دیگران را تخریب کند | 10 | |
| حسب مورد موجب مجازات های تعزیری درجه پنج قانون مجازات اسلامی به غیر از حبس، می شو د. | تبصره1 ماده23 قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان | تکرار جرم موضوع ماده23 برای بیش از سه بار | 11 | |
| موجب مجازات های تعزیری درجه چهار قانون مجازات اسلامی به غیر از حبس، حسب مورد می شود. | تبصره2 ماده23 قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان | اقدام به جرم موضوع ماده23 به صورت گروهی و سازمان یافته | 12 | |
| جریمه‌ای معادل دو برابر مالیات و عوارض دریافتی بوده و قابل بخشودگی نمی‌باشد | تبصره (۲) بند «الف» ماده (۹) قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال ۱۴۰۰ | دریافت مالیات بر ارزش افزوده توسط مؤدیانی که توسط سازمان امور مالیاتی کشور تا زمان تصویب قاون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان فراخوان نشده باشند | 13 | |
| علاوه بر جریمه موضوع بند «ب» ماده (۲۲) قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان مشمول جریمه‌ای معادل نه درصد (۹%) ارزش معاملات ثبت نشده در سامانه مذکور می‌شوند | ماده 12 قانون مالیات بر ارز ش افزوده | ثبت معاملات در سامانه مؤدیان توسط عرضه‌کنندگان کالاها و خدمات که به موجب این قانون و سایر قوانین از مالیات و عوارض معاف می‌باشند | 14 | |
| مشمول جریمه‌ای غیر قابل بخشودگی معادل نه‌درصد (۹%) ارزش اصل طلا، جواهر و پلاتین و نیز دو برابر مالیات و عوارض پرداخت‌نشده تا موعد مقرر در ماده (۴) این قانون و در صورت تکرار تخلف قبل از دوسال، سه برابر مالیات پرداخت‌نشده | بند 2 تبصره 4 قسمت الف ماده 26 قانون مالیات بر ارز ش افزوده | کتمان و یا عدم ثبت تمام یا برخی از معاملات در سامانه عرضه‌کنندگان کالا و خدمات مربوط به طلا، جواهر و پلاتین مکلفند کلیه عملیات خرید و فروش خود را در سامانه مودیان | 15 | |
برخی از مواد قانون تسهیل اجرای قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان در خصوص جریمه های مالیاتی نیز حائز اهمیت است که از جمله می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
ماده2قانون تسهیل تکالیف مؤدیان قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان:
می تواند تا پایان سال ۱۴۰۳ تا صددرصد (۱۰۰%) جریمه های موضوع ماده (۲۲) قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان را مورد بخشودگی قرار دهد.
ماده9 قانون تسهیل تکالیف مؤدیان قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان:
متن الحاقی به انتهای تبصره (2) ماده 22 قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان: «چنانجه عدم انجام تکالیف موضوع این قانون، خارج از اختیار مودی باشد، سازمان مکلف است جرائم موضوع این ماده را مورد بخشودگی قرار دهد».
ماده 21 قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان:
پس از انقضای مهلت سه ساله تعلیق مالیات و جریمه های موضوع ماده 21 قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان در صورت عدم ارتکاب تخلفات مذکور در ماده (۹)قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان ، جریمه های تعلیق شده بخشوده می شود.
ماده 23قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان:
تبصره۱ـ مبلغ جریمه های ثابت مندرج در این قانون، متناسب با نرخ تورم سالانه بر اساس آخرین اعلام بانک مرکزی، هر سال توسط سازمان اعلام می شود.
تبصره۲ـ سازمان نمی تواند بیشتر از پنجاه درصد(۵۰%) جریمه های موضوع این ماده را مطابق ماده (۱۹۱) قانون مالیات های مستقیم مورد بخشودگی قرار دهد.
تبصره۳ـ در صورت اعمال جریمه های موضوع بندهای «الف» و «ث» این ماده، جریمه موضوع ماده(۱۶۹) قانون مالیات های مستقیم اعمال نمی شود. در صورت اعمال جریمه های مذکور در بند«ب»، جریمه های مذکور در بندهای «الف» و «ت» اعمال نمی شود.
ماده۲۸قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان:
نحوه مطالبه، وصول، تقسیط، بخشودگی و ترتیبات پرداخت مربوط به جریمه های موضوع قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان طبق احکام قانون مالیات های مستقیم خواهد بود.
نویسنده : دکتر ریحانه عامری
محقق و پژوهشگر و عضو هیئت علمی دانشگاه
